Уводзіны ў дісцыпліну

1.Сутнасць і задачы культуры маўлення

2.Паняцце нормы. Віды моўных нормаў

1.Культура маўлення – авлоданне нормамі вуснай і пісьмовай форм літаратурнай мовы, а таксама выкарыстоўваць разнастайныя сродкі ў адпаведнасці з мэтамі і задачамі маўлення.

Асноўная задача курса – пазнаеміць не толькі з нормамі і іх выкарыстаннем, але і з тыпамі і разнавіднасцямі маўленчых памылак, шляхамі іх ліквідацыі, а таксама з разнастайнымі кантэкстамі, выказваннямі і тэкстам, як працэсам і вынікам маўленчай дзейнасці.

Сучасная навука разглядае культуру маўлення як:

1)Навуку пра нарматыўнасць (правільнасць маўлення)

2)Раздзел філалогіі

3)Раздзел методыкі мовы, у якім асноўным аб’ектам з’яўляецца маўленне і яго развіццё

2.Цэнтральным паняццем культуры маўлення з’яўляецца паняцце літататурнай нормы, яе варыянтаў, нармалізацыі і нарматыўнасці мовы.

Норма – гэта выпрацаваныя грамадствам правілы адбору слоў і ўжыванне ў адпаведнай граматычнай форме, а таксама правілы іх напісання і вымаўлення.

Варыянтнасць норм – гэта іх разнастайнасць, разнатыпнасць, выкліканая рознымі ўмовамі ўжывання, а таксама адрозненне сацыяльнага і тэррытарыльная характару.

Нарматыўнасць – гэта афіцыйная замацаванасць ці традыцыйная агульнапрынятасць літаратурных норм.

Нармалізацыя – гэта працэс выпрацоўкі літаратурных норм.

Існуюць наступныя нормы мовы:

-Лексічныя нормы

-Граматычныя нормы

-Арфаграфічныя нормы

-Арфаэпічныя нормы

Лексічныя нормы патрабуюць правільнага ўжывання солў і выразаў ва ўласцівых ім значэннях, абмяжоўваюць выкарыстанне гэтых моўных фордкаў у адпаведнасці з выбранным стылем.

Граматычныя нормы вызначаюць ужыванне форм слова, спалучэнняў слоў у словазлучэннях, складах

Арфаграфічныя нормы патрабуюць перадачы вуснай мовы на пісьме ў адпаведнасці з пэўнымі правіламі.

Арфаэпічныя нормы патрабуюць аднастайнага вымаўдення галосных і зычных гукаў, іх спалучэнняў ў словах, правільнай пастаноўкі націску.